Good Thoughts

यश मिळवण्यासाठी सगळ्यात मोठी शक्ती-आत्मविश्वास.

मंगळवार, १ मे, २०१२

भारताची संरक्षण सिध्दता


भारताची संरक्षण सिध्दता

भारतीय सेनेचा सर्वोच्च कमांडर – राष्ट्रीय
भारतीय सेना व समक्षक अधिकारी-

भूदल नौदल वायूदल
जनरल

ले. जनरल

मे. जनरल

ब्रिगेडिअर

कर्नल

ले. कर्नल

मेजर

कॅप्टन

लेफ्टनंट
ऍडमिरल

व्हॉ ऍडमिरल

रियर ऍडमिरल

कमोडोर

कॅप्टन

कमांडर

ले. कमांडर

लेफ्टनंट

सब लेफ्टनंट
एअर चीफ मार्शल

एअर मार्शल

एअर व्हॉ मार्शल

एअर कमोडर

ग्रुप कॅप्टन

विंग कमांडर

स्क्वॉड्रन लिडर

फ्लाईट लेफ्टनंट

फ्लाईंग ऑफिसर

भारतीय नौसेना ;

भारतीय नौसेनेच्या तीन कामांड असुन त्याचे मुख्यालय –

१) दक्षिण कमांड – कोच्ची

२) पूर्व कामांड – विशाखापटणम

३) पश्चिम कमांड – मुंबई

४ जानेवारी २००७ रोजी नेव्हलबेस कारवार येथे नियुक्ती केलेली लँडींग शिप टँक –आय. एन. एस. शार्दुल

भारतीय नवसेना जगातील दुसरी सर्वात मोठी – पाचव्या क्रमांकाची नौसेना आहे.

भारतीय नौसेनेच्या मारिन कंमांडना म्हणतात – मारकोस

२२ जुन २००७ रोजी भारतीय नौसेनेत दाखल पहिला लँडिग प्लॅटफॉर्म – डॉक आय.एन.एस जलावश

भारतीय नौदलातील पहिली विमानवाट युध्द नौका – विक्रांत

अति वेगवान ( ४८ नॉटीकल मैल ,/ तास) युध्द नौकेचे १ मार्च ९७ मध्ये जलावरण झाले. – आय. एस.प्रहार

नौसेनेच्या युध्दनौकांना शत्रुच्या क्षेपणास्त्र हल्यापासुन वाचविण्यासाठी स्वदेशी संगणकीकृत स्वयंचलीत मॅल्टि लाँचर प्रणाली – कवच

भारतीय नौदलातील दुसरी विमानवाट युध्दनौका – विराट ( विक्रांत ही नौका नौदलातून बाहेर काढण्यात आली असून तीच्यावर तरंगते म्युझीयम सुरु करण्यात आले आहे.)
भारतीय बनावटीची पहिली क्षेपणास्त्र वाहू बोट – विभूती
भारतीय बनावटीची दुसरी क्षेपणास्त्र वाहू बोट- विपूल
भारतीय बनावटीची तिसरी क्षेपणास्त्र वाहू बोट – नाशक
संपूर्ण भारतीय बनावटीची क्षेपणास्त्र बोट निर्मिती होत आहे- ब्रम्हपुत्रा
भारतीय बनावटीची पहीली पाणबुडी – शाल्की
भारतीय बनावटीची दुसरी पाणबुडी – शंकुल
भारताची पहीली आण्विक पाणबुडी – आय. एन. एस. चक्र
भारताचा सर्वात मोठा आत्याधूनिक नाविक तळ – आय. एन. एस. राजाजी
भारतातील सर्वात मोठा व आत्याधूनिक लष्करी तळ कर्नाटक येथील कारवार येथे विकसीत होत असुन त्याचे सांकेतीक नाव – सी बर्ड आली.३१ मे २००५ रोजी औपचारीक रित्या नौसेनेत सामील करण्यात आले.
भारतातील सर्वात मोठी युध्द नौका – आय एन एस दिल्ली. ती तयार करण्यात आली – माझगांव डॉक (मुंबई)
एप्रिल २००३ मध्ये नौदलात सामील करण्यात आलेली रडार व सोनार (SONAR) यांच्या कक्षेत न येणारी भारतीय बनावटीची क्षेपणात्र सज्ज पहिली स्टेल्थ युध्द नौका – शिवालिक
भारतीय नौदलातील युध्द नौका – ब्रम्ह पुत्रा, गंगा, दिल्ली, राजपुत, तलवार इ.

नौका नौदलात सामिल सहकार्य
आय.एन.एस. दिल्ली

आय.एन.एस.प्रहार

घडियाल युध्द नौका

आय.एन.एस.म्हैसुर

एडमिरल गोर्श्कोव्ह

आय.एन.स. तलवार
१५ नोव्हे. १९९७ माझगांव डॉक

मार्च १९९७ गोवा शिपयार्ड, रशियाच्या सहकार्याने

१४ फेब्रु. १९९७ गार्डनरिच जहाज, कलकत्ता येथे बांधण्यात आले

२ जुन १९९९ माझगांव डॉक

जाने २००४ ला खरेदी करार रशियन बनावटीची विमान वाहू युध्द नौका

१२ ऑगस्ट २००३ रशियाच्या सहकार्याने

सह्याद्री – शत्रुच्या रडारला चकविणरी युध्द नौका मे २००५ मध्ये माझगांव डॉक (मुंबई) येथुन भारतीय नौदलात सामील कराण्यात आली.
झामोरीन एप्रिल २००५ मध्ये नौदलात सामील झाली.
अत्याधुनिक रडार – राजेंद्र
भारताने विकसित केलेले एकाच वेळी अनेक दिशांना स्फोटके सोडू शकणारे प्रक्षेपक यंत्र – अग्नि वर्षा
भारतीय क्षेपणास्त्र कार्यक्रमाचे जनक – डॉ. ए.पी.जे. अब्दुल कलाम
भारतीय तटरक्षक दलाची स्थापना – १ फेब्रु १९७८

भारतातील लढाऊ विमाने ; -

भारताचे पहिले लढाऊ विमान – नॅट
फ्रान्सकडून घेतलेल्या मिराज – २००० या लढऊ विमानास देण्यात आलेल्या भारतीय नाव – वज्र
रशियाकडून घेतलेल्या मिग – २१ या विमानाचे भारतीय नाव – बाझ
हिंदुस्तान एअरोनॉटिक्सने तयार केलेली संपूर्ण भारतीय बनावटीची कमी वजनाचे आत्याधूनिक हेलिकॉप्टर्स – ALH

भारतीय विमान दलातील महत्वाची विमाने – कॅनबेरा, हंटर, अजित, किरण, चेतक, मिग -२३, मिग-२७, मिग -२९, मिराज -२०००, सुखोई-३० के, सुखोई -३० एम.के. आय.

पुर्णतः स्वदेशी बनावटीचे हलक्या वजनाचे विकसित केलेले सुपरसॉनिक लढाऊ विमान –तेजस, स्वदेशी इंजिन – कावेरी ( चाचणी – १ऑगस्ट २००३)
सध्या भारतीय विमानदलाकडे असलेले अमेरिकन बनावटीचे वैमानिक विरहीत लक्ष्य केंद्रीत विमाने – चकोर
भारताने विकसीत केलेले लक्ष्य केंद्रीत करणारे विमान – निशांत
भारताने विकसीत केलेले वैमानिक विरहीत विमान (PTA – Poiletles Target Aircraft) लक्ष्य

सार्वजनिक उपक्रम क्षेत्रातील लष्करी सामग्री निर्मीती केंद्रे ;-

हिंदुस्थान एअरोनॅटिक्स लि. (HAL) – स्थापनाः १९६४, मुख्यालय; बंगलोर १० जुलै १९५० पासुन कंपनी प्रायव्हेट लि. पासून पब्लीक लि. करण्यात आली, तिच्या ६ राज्यात १२ विभाग आहेत. त्यापैकी बंगलोर येथे ५, नाशिक (ओझर), कोरापूत, कारवा, कानपूर, लखनौ, बराकपूर व हैद्राबाद इ.
उत्पादने – डोनियार -२२८, मिग २१ एम किंवा जग्वार इ.
हेलिकॉप्टर – चीता, चेतक इ.
भारत इलेक्ट्रॉनिक्स लि. (१९५४) – हैद्राबाद,चैन्नई, बंगलोर ( कर्नाटक ), गाजियाबाद (उ.प्र.), पुणे, तळोजा (महाराष्ट्र ) पंचकूला (आंध्र प्र), कोटवारा (उ.प्र).
भारत अर्थस् मुव्हर्स लि. (१९६४) – बंगलोर, म्हैसुर (तिन्ही कर्नाटक)- उत्पादने – बुलडोजर, डम्पर, लोडर, स्केपर, मोटार ग्रेडर इ.
माझंगाव डॉक लि. मुंबई,१९६०-युध्दनौका तयार करणे, व्यापारी जहाजे बनविणे.
गोवा शिपयार्ड लि.,स्थापना ; १९५७ (वास्को- दि- गामा) –जहाजांची दुरुस्ती व मध्यम दर्जाचे जहाज बनविणे.
गार्डन रिच शिप बिल्डर्स ऍन्ड इंजिनियर्स लि. – मुख्यालय – कलकत्ता, रांची येथे डिसेल संयत्र आहे. स्थापना १८८४, संरक्षण विभागाकडे १९६० मध्ये हस्तांतरण करण्यात आले.
भारत डायनामिक्स लि. १९७०, हैद्राबाद शाखा-कांचनबाग (हैद्राबाद), भानूर (मेडक)

कार्यः मिसाईल उत्पादने व तंत्रज्ञान विकसित करणे.

मिश्र धातू निगम लि. २० नोव्हे १९७३ हैद्राबाद – विमाने, अवकाश संशोधन, ऊर्जा, रसायने इ. कार्यासाठी लागणारे वेगवेगळ्या प्रकारचे धातूम मिश्र धातू निर्माण करणे.
प्रागा टूल्स – हैद्राबाद (आंध्रप्रदेश)
हेवी व्हेईकल्स फॅक्टरी – आवडी (तामिळनाडू)
भारताने भक्कम सुरक्षा व्यवस्था बनवण्याच्या हेतूने संरक्षण संशोधन आणि विकास संघटनेची स्थापना केली. – (DRDO) १९५८
संरक्षन, संशोधन आणि विकास कार्यक्रम – १९८०

या विभागाअंतर्गत, वैमानिकी, रॉकेट, मिसाईल, इलेक्ट्रॉनिक्स यंत्रे, इंजिनिअरिंग, युध्दनौका इ. चा विकास अंतर्भुत आहे.

भारताचा एकात्मिक क्षेपणास्त्र विकास कार्यक्रम जाहिर करण्यात आला – २७ जुलै १९८३
पृथ्वी – जमिनीवरून जमिनीवर मारा करणारे कमी पल्ल्याचे क्षेपणास्त्र आहे. क्षेपणास्त्राची मारक क्षमता-१५० ते २५० कि. मी., वजन १४ टन. हे क्षेपणास्त्र SLV-3 चे रूपांतरण आहे.

पृथ्वीची पहिली यशस्वी चाचणी-२५ फेब्रु. १९८८

पृथ्वी १ – मारक क्षमताअ १५० कि. मी वजन – १००० कि. ग्रॅ. १९८९ मध्ये अंतिम चाचणी, १९९२ पासून उत्पादनास सुरूवात, १९९६ पासून भू-सेनेत सामील करण्यात आले.
पृथ्वी -२ मारक क्षमता-२५० कि. मी., वजन ५०० कि. ग्रॅ. याची तुलना रशियाच्या स्कॅड क्षेपणास्त्राबरोबर केली जाते.
त्रिशुल- जमिनीवरून हवेत मारा करणारे क्षेपणास्त्र मारक क्षमता- ५०० मी. ते ९ कि. मी. आहे. हे तिन्ही- नौ सेना, भू-सेना व वायु सेना यांसाठी विकसित करण्यात आले आहे. विमानभेदी क्षेपणास्त्राचा पल्ला ३ कि. मी असतो.
आकाश- जमिनीवरून आकाशात मारा करणारे मध्यम पल्ल्याचे क्षेपणास्त्र. मारक क्षमता – २५ कि. मी. अमेरिकेचे पॅट्रियट, रशियाचे स्कॅड, पाकिस्तानचे हत्फ – १, हत्फ- २, चीनचे एम-११ या क्षेपणास्त्रांना नष्ट करण्याचे सामर्थ्य आकाश मध्ये आहे.
अग्नी -१-हैद्राबादने केलेले मध्यम पल्ल्याचे जमिनीवरून जमिनीवर मारा करणारे हे क्षेपणास्त्र आहे.

मारक क्षमता – १२०० ते २५०० कि. मी. वजन – १६ टन. अग्नीची पहिली चाचणी २२ मे १९८९ रोजी घेण्यात आली. अंतिम चाचणी ९ जाने. २००३ ला घेण्यात आली.

अग्नी – २ इंटरमिडिएट – रेंज बैलिस्टिक मिसाईल (IRBM) मारक क्षमता ३००० ते ३५०० कि. मी. पर्यंत, वजन – १००० कि. ग्रॅ. २५०० कि. मी. हे अंतर ते केवळ ११ मि. पार करते. पहिली चाचणी- १७ जाने २००१

मध्यम पल्ल्याचे क्षेपणास्त्र तंत्रज्ञान असणारे देश – अमेरिका, रशिया, फ्रान्स, चीन, इस्त्राईल इ.

नाग – भारताने विकसित केलेला रणगाडा विरोधी क्षेपणास्त्र. मारक क्षमता – ४ कि. मी. हे एकदा सोडल्यावर नियंत्रणाची गरज भासत नाही. म्हणून यास फायर अँड फरगेट (Fire & Forget) असे म्हटले जाते.
सूर्य – लांब पल्ल्याचे अंतरखंडिय क्षेपणास्त्र (Inter Continentel Ballastic Missile –ICBM) मारक क्षमता – ५००० कि. मी., हे PSLV च्या आधारावर विकसित केले जात आहे.
धनुष्य – हे समुद्री जहाजावरून सोडले जाणारे जमिनीवरून मारा करणारे क्षेपणास्त्र (Ship Launched Surfce Missile – SSM) आहे.
सागरिका – हे नौसेनेकरिता विकसित केलेले जहाजावरून सोडले जाणारे जहाज विरोधी मिसाईल आहे. (Anti Ship Missile – ASM) मारक क्षमता – ३५० कि. मी.
अरब – लढाऊ विमानातून सोडले जाणारे हवेतून हवेतच लक्ष्य भेद करणारे (Air Missile – AAM) हे क्षेपणास्र आहे. मारक क्षमता – ६० ते १०० कि. मी. आहे.
पिनाका – भारतीय भूसेनेसाठी विकसीत केलेले जमिनीवरून जमिनीवर मारा करणारी यंत्रणा आहे.

मारक क्षमता ३९ कि. मी., एकावेळा सेकंदात बारा रॉकेट सोडता येतात.

अर्जुन – या अत्याधुनिक रणगाड्याचा विकास DRDO आणि हेवी व्हेईकल फॅक्टरी, आवडी यांनी संयुक्तपणे केला आहे. १९९६ मध्ये सेनेत सामील करण्यात आले. १५० अश्वशक्ती, वजन ५८.५ टन सपाट रस्त्यावर ८० कि.मी प्रती तास तर खाचखळग्याच्या रस्त्यावर ४० कि.मी. प्रति तास वेगाने चालू शकतो.
जगातील आधुनिक रणगाडे – एम्ब्रास, लियोपर्ड, लेसलर्स इ. चॅलेजर्स आणि मार्कावा यांच्यापेक्षा शक्तीशाली समजला जातो.
हंस ३ – एकावेळी दोन माणसे बसू शकणारी हलकी विमाने

उपयोग – वैमानिक प्रशिक्षणासाठी, जन – ७५० कि. ग्रॅ., वेग २१५ कि.मी./ प्रती तास

भारत इलेक्ट्रॉनिक्स लि. गाजियाबादने विकसीत केलेले अत्याधुनिक रडार – इन्द्र -२
ब्रम्होस – भारत आणि रशियाच्या संयुक्त विद्यामानाने तयार केलेले क्षेपणास्त्र होय. यशस्वी चाचणी – १२ फेब्रु – २००३, मारक क्षमता – २९० कि.मी. ध्वनीपेक्षा सुपर सॉनिक जास्त वेगवान आहे. भारताची ब्रम्हपूत्रा नदी व रशियाची मॉस्को नदी यावरून ब्राम्होस हे नाव देण्यात आले, उत्पादन – हैद्राबाद.
श्येन- विशाखापट्टनम येथील नेव्हल ऍन्ड सायंटिफिक लॅबोरेटरीने श्येन हा अत्याधुनिक पाणतीर (टोरपॅडो) विकसित केला आहे. हे हेलिकॉप्टर व युध्दनौकावर तैनात करण्यात येतो. अशाच प्रकारची स्वदेशी पाणतीर असणारे देश – अमेरिका, चीन, जर्मनी, इटली आणि रशिया इ.
पिछोरा – जमिनीवरून जमिनीवर, मारा करणारे अत्याधुनिक क्षेपणास्त्र, हे शत्रुच्या विमानाला २० कि.मी. अंतरावरून मारण्याची क्षमता आहे.
इन्फॉकटी. ८०- वेगवान युध्दनौका -२४ जुन १९९८ पासून नौदलात सामील, इस्त्राईलच्या सहकार्याने विकसित इन्फॉकटी- ८० ही नौदलातील आति वेगवान नौका आहे.

* संकीर्ण *

डिफेन्स मेटॅरॉलॉजिकल लॅबोरेटरीने तयार केलेले अत्याधुनिक चिलखत – कवच
भारतीय बनावटीचा पहिला रणगाडा – विजयंता
इतर रणगाडे – अर्जुन (अत्याधुनिक स्वदेशी) टी – ५५, टी- ७२ (रशियन बनावटीचे) इ.
भिष्म ( टी – ९० एक्स) रशियाच्या सहकार्याने बनविलेल्या रणगाडा जानेवारी २००४ मधील भारतीय सेनेत सामील झाला.

भारतातील सैनिकी प्रशिक्षण संस्था-

१. नॅशनल डिफेन्स कॉलेज – नवी दिल्ली, २७ एप्रिल १९६०

२. राष्ट्रीय इंडियन मिलीटरी कॉलेज – डेहराडून (उत्तरांचल)

३. आर्मी कॅडेट कॉलेज – डेहराडून (उत्तरांचल)

४. नॅशनल डिफेन्स ऍकॅडमी – खडकवासला ( पूणे )

५. कॉलेज ऑफ मिलिटरी इंजिनियरींग – दापोली (पूणे)

६. आर्म फोर्सेस मेडिकल कॉलेज – पुणे

७. ऑफिसर्स ट्रेनिंग ऍकॅडमी – चेन्नई (तामिळनाडू)

८. एअर डिफेन्स ऍन्ड गाइडेड मिसाईल स्कूल – गोपाळपूर (ओरिसा)

९. स्कुल ऑफ आर्टिलरी – देवळाली (नाशिक-महाराष्ट्र)

१०.इंडियन मिलीटरी ऍकॅडमी – डेहराडून (उत्तरांचल)

११.आर्मी आर्डनन्स कोअर स्कुल – जबलपूर (मध्यप्रदेश)

१२.कॉलेज ऑफ मटेरिअल मॅनेजमेंट – पुणे

नेव्हल सायंटिफिक ऍण्ड टेक्निकल लॅब्रोटरी – विशाखापट्टणम
हॉवित्झर तोफा बोफर्स कंपनीकडून आयात करण्यात आल्या. बोफर्स कंपनी ही कोणत्या देशाची – स्वीडन
अग्नीबाणात इंधन म्हणून वापरतात – द्रवरूप ऑक्सिजन
बुलेट प्रुफ जॅकेट भेदून जाणा-या गोळ्यांना आवरण असते. – टेफ्लॉन
युध्दात वापरला जाणारा विषारू वायु – फॉस्जिन


कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:

टिप्पणी पोस्ट करा